تمدن اسلامی به باور بسیاری از تمدن‌پژوهان، یکی از تمدن‌های بزرگ جهان است که بر پایه رویکردی متفاوت به خدا، هستی، انسان و طبیعت زندگی متفاوتی را برای دسته بزرگی از آدمیان رقم زد. این تمدن که در تضارب فرهنگ مسلمانان، تلاش‌های هموندان جامعه اسلامی و با بهره‌گیری از تمدن‌های همجوار شکل گرفت، در دوره‌ای از تاریخ به شکوفایی و عظمتی دست یافت که چشم جهانیان را خیره ساخته بود؛ اما در دوره‌هایی از تاریخ، تابع علل و عواملی، دچار ضعف‌ها و رکودهایی گردید. این پژوهش کوشید با تعریفی از تمدن اسلامی، مبانی آن را شناسایی کند و به دنبال آن دوره‌هایی را که بر آن گذشت، به تصویر بکشد تا از آن طریق، راهی برای تمدنی بهتر شناسایی کند.