مرحوم نراقی(ره) در بررسی هر یک از عناوین اخلاقی، متعرض چهار مطلب شده است: یکم، تعریف عنوان اخلاقی مورد بحث. دوم، بیان فضائل یا رذائل اخلاقی مربوط با عنوان مورد بحث که نسبت به آن، جنبۀ سببی یا مسبَّبی دارند، یعنی یا منشأ آن هستند یا بر آن مترتب می¬شوند. سوم، بیان محاسن یا مفاسد آن فضیلت یا رذیلت از منظر آیات و به‌خصوص روایات اسلامی، چهارم، بیان راه علاج رذایل و راه تحصیل فضایل مورد بحث.
التفات مرحوم مؤلف به روان¬نویسی، اجتناب از انحصارگرایی روش¬شناختی و اهتمام به استفاده از جمیع منابع معرفتی عقلی، نقلی، ذوقی و تجربی، بررسی اکثر قریب به اتفاق فضایل و رذایل اخلاقی آنهم با رویکرد علت¬شناسانه، شروع کتاب با مقدماتی که آگاهی از آنها حقیقتاً برای ورود به مسایل اخلاقی و تربیتی کتاب لازم و ضروری است و ختم کتاب با رویکرد تربیتی به مباحث عبادی، از امتیازات این کتاب به شمار می¬آید.