در این کتاب کوشش شده خواننده با تبیین‌هایی درباره زمینه‌های درونی و بیرونی (بافتارها) خیزش علمی شیعه در روزگار شکوفایی تمدن اسلامی (سده‌های چهارم و پنجم قمری) که با گزارش‌های پرشمار تاریخی قابل استناد است، آشنا گردد و با نتایج و دستاوردهای علمی جامعه شیعه در آن عصر رویارو شود و تصویری از آنها را دریابد. مؤلف با هدف پرهیز از کلی‌گویی‌های رایج در پژوهش‌هایی از این دست، به معرفی کنش‌های علمی شیخ مفید (د.413ق) پرداخته و به دلیل برخورداری او از ویژگی‌هایی چون تألیف بیش از دویست رساله وکتاب، نوآوری در چندین دانش، تأسیس دانش نو وبرپایی یک جریان و مکتب علمی (که تا کنون پا برجاست) از وی به نماد خیزش علمی شیعه یاد کرده است.