مباحث حکم‌شناسی از دیرزمان توجه اصولیان را به خود معطوف ساخته است؛ اما اصولیان معاصر توجه ویژه‌ای به این مباحث دارند؛ به‌گونه‌ای‌که آخرین ساختارهای علم اصول بر اساس حکم شرعی نظام یافته‌اند. شناخت حقیقت و ماهیت حکم شرعی پایه و اساس مباحث حکم‌شناسی است؛ چرا که تا حقیقت حکم شرعی تحلیل و شناسایی نشود، تدقیق و تحلیل در سایر مباحث مرتبط با حکم شرعی میسر نمی‌گردد. این پژوهش به بررسی تحلیل‌هایی می‌پردازد که دربارۀ حقیقت حکم شرعی غور و بررسی کرده‌اند.